Tου Χρίστου Παπαγεωργίου, Οδός Πανός, τχ. 155, Ιανουάριος - Απρίλιος 2012
Ο πεζογράφος Μάκης Καραγιάννης, σχετικά νέος στη λογοτεχνία, παρουσιάζει το πρώτο του μυθιστόρημα (μετά από μια συλλογή διηγημάτων) επιχειρώντας να αποδομήσει ολόκληρο το μεταπολιτευτικό σκηνικό, τόσο σε πολιτικοκοινωνικό πεδίο, όσο και στο χώρο του Πανεπιστημίου. Το έργο, που στο βάθος του φθάνει στα γεγονότα του ’36 στη Θεσσαλονίκη, ενώ ορίζεται ως περίπου το 2000, λαμβάνει ποικίλους χαρακτηρισμούς, μέχρι και αστυνομικό, καθώς έχουμε έναν φόνο, του αντιπρύτανη Στέφανου Δενδρινού, τον οποίο επιχειρεί να διαλευκάνει ο φίλος του δημοσιογράφος Οδυσσέας Πανταζής, όπως αποδεικνύεται με επιτυχία. Πανεπιστημιακοί δάσκαλοι λοιπόν, δημοσιογράφοι, ιερωμένοι, πόρνες, κανάλια, πολιτικοί, προαγωγοί, καταχραστές, αγωνιστές της Δημοκρατίας και Εβραίοι θύματα του ναζισμού, παρελαύνουν στις σελίδες του βιβλίου, κάνοντας μια επίμονη και επισταμένη εμφάνιση τόσο στο πολιτικό σύστημα, όσο και στις οικονομικές ατασθαλίες, στις οποίες υπέπεσαν κάποιοι πρωταγωνιστές. Έτσι, ώστε, το ενδιαφέρον που προκαλείται, να ξεπερνά τα όρια μιας απλής απόλαυσης και να πλησιάζει σε δέσμες απόλυτου προβληματισμού. Ο Καραγιάννης, πλην ορισμένων υποκεφαλαίων, τα οποία λειτουργούν «συνοδευτικά» θα έλεγα, στο μεγάλο θεματολογικό εύρος, αδυνατίζοντας το σφρίγος της αφήγησης, καταφέρνει να δημιουργήσει ένα status πεζογραφικό, το οποίο δεν κινείται μονομερώς, απλά επεκτείνεται στο χρόνο και υποθηκεύοντας ιστορικά τον μύθο, δρομολογεί μιαν εξέλιξη –γνωστή μεν – αλλά πρόθυμη να αποκαλύψει οικονομικές ρεμούλες, που έφεραν χρήμα σε πολλούς, παράλληλα με σπίτια, πισίνες, εξοχικά και αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού.
Ας δούμε επιγραμματικά το μύθο του έργου: Ο Στέφανος Δενδρινός, αγωνιστής κατά της Χούντας, όντας φοιτητής, ανεβαίνει όλα τα σκαλοπάτια της Πανεπιστημιακής ιεραρχίας και γίνεται αντιπρύτανης. Κάποια στιγμή έρχεται αντιμέτωπος με την εξαργύρωση των αγώνων του και καταχράται το χρήμα που θα πήγαινε στην έρευνα. Έτσι βρίσκεται με πολλά υλικά αγαθά στην κατοχή του. Αφού εγκαταλείπεται από τη γυναίκα του, ο εισαγγελέας τον στέλνει για λίγο στη φυλακή, ενώ περνά φάση αυτοκριτικής, γνωρίζεται με μια πόρνη, με την οποία κάνει δεσμό. Λίγο αργότερα δολοφονείται. Από κει και πέρα αναλαμβάνει την υπόθεση, παράλληλα με τη δικαιοσύνη, ο φίλος του δημοσιογράφος Οδυσσέας Πανταζής, ο οποίος αφού έρχεται σε επαφή με πολλά πρόσωπα, τελικά φτάνει στην άκρη και τον δολοφόνο, τον οποίο δεν είναι σκόπιμο να αποκαλύψουμε χάριν του σασπένς της αστυνομικής πλοκής που έχει παράλληλα το έργο. Στη χαρακτηριστική γενναιότητα της διαδικασίας ανεύρεσης του ύποπτου, ο Πανταζής συνδέει τον πατέρα του Δενδρινού με τον πατέρα του εχθρού του, επίσης πανεπιστημιακού, από το ’36 έως την πτώση των Ναζί. Επίσης δίνει χώρο σε θρησκευτικό επεισόδιο στη διαμάχη Δύσης και Ανατολής. Τέλος ανακαλύπτει επιζώντα Εβραίο αξιωματούχο, οποίος τον βοηθά στην προσπάθειά του, δίνοντας του πολύτιμες πληροφορίες. Το τέλος είναι λυτρωτικό για τον αφηγητή, καθώς μπόρεσε να βρει τον εκτελεστή, ο οποίος έπραξε ότι έπραξε από εντελώς διαφορετική γωνία, απ’ την οποία μας είχε προϊδεάσει η μέχρι τότε έρευνά του.
Το μυθιστόρημά «Το όνειρο του Οδυσσέα», πέραν όποιων αντιρρήσεων δομικής σκοπιάς, είναι ολοκληρωμένο, σημαντικό, πολυσχιδές και έμπλεο ιδεών, γεγονότων, ιστορικών προσώπων και γνώσεων, μετά το ψάξιμο που προηγήθηκε. Είναι γραμμένο σε γνήσια ελληνικά, παρουσιάζει μιαν ατμόσφαιρα έντονα ζωγραφισμένη με αίμα, το ύφος προϋποθέτει, ενώ όσον αφορά την εκφορά όλα κυλούν ομαλότατα και συναισθηματικά. Από αισθητικής πλευράς δε, όχι μόνον δεν προκαλεί δυσθυμία αλλά το αντίθετο, υπερασπίζει τα θετικά και διαλύει τα αρνητικά, ούτως ώστε να μην περάσει στην ιστορία της λογοτεχνίας ως έργο που κινείται μόνον στη δίνη, μόνο στο ψυχολογικό πάθος αλλά και στη δημιουργική προσφορά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου