Το βιβλίο του Παναγιώτη Μουλλά «Ο χώρος του εφήμερου. Στοιχεία για την παραλογοτεχνία του 19ου αιώνα», εκδόσεις Σοκόλη, αν και αναφέρεται στον προηγούμενο αιώνα έχει ορισμένες καίριες επισημάνσεις και για τη σημερινή λογοτεχνική πραγματικότητα.
Τις τελευταίες δεκαετίες η πεζογραφία όχι μόνον εκτόπισε την ποίηση στις προτιμήσεις του αναγνωστικού κοινού αλλά καθορίζεται και από τις απαιτήσεις του. «Δεν είναι πια τόσο οι συγγραφείς, οι ιδέες ή τα ρεύματα που έχουν τον πρωταρχικό ρόλο όσο η ανταπόκριση του κοινού.» (Δ. Τζιόβας). Γι αυτό οι περισσότεροι συγγραφείς ολοένα και περισσότερο σπεύδουν να θυσιάσουν στο Θεό της αγοράς και να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις του. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι συγκεκριμένα βιβλία που κινούνται στα όρια της παραλογοτεχνίας και τα οποία η κριτική θέτει πανηγυρικά στο περιθώριο, κυριαρχούν στις προτιμήσεις του κοινού -όπως αποτυπώνονται στα ευπώλητα - με δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιάδες πωλήσεις.
Ο χρόνος βέβαια θα κάνει τη δουλειά του και θα αποδώσει δικαιοσύνη εντάσσοντας τα σημαντικά στο λογοτεχνικό κανόνα και ρίχνοντας τα υπόλοιπα στη χωματερή της λήθης. Ωστόσο, επειδή ο χρόνος αργεί και η λογοτεχνία δεν χωρίζεται από την παραλογοτεχνία με σινικά τείχη αφού τα όρια συγχέονται, είναι χρήσιμο να δούμε δυο εξαιρετικές παρατηρήσεις του Παναγιώτη Μουλλά οι οποίες μας βοηθούν για να βάλουμε σε μια τάξη όλον τον σημερινό πεζογραφικό κυκεώνα.
Ποια είναι λοιπόν τα γνωρίσματα της παραλογοτεχνίας;
«Υπέρβαση κάθε εκφραστικής αγωνίας ή φροντίδας· έλλειψη δισταγμού, επιλογής, διορθωτικής επεξεργασίας· γραφή διαφανής, τυποποιημένη, ουδέτερη· προσωπικό ύφος αδιάφορο, με προκατασκευασμένα μέσα, στερεότυπη γλώσσα, κοινά επίθετα, χιλιομεταχειρισμένες εικόνες, κοινότοπες εκφράσεις. Ό,τι για τη λογοτεχνία αποτελεί ουσία, βασική επιδίωξη και όρο ζωής, εδώ παρακάμπτεται ως δευτερεύον και επουσιώδες».
Απεναντίας
"Στο λογοτεχνικό πεδίο (πρόσφορο στο να συνδέεται περισσότερο με τις ρήξεις παρά με τις συνέχειες) κυριαρχούν οι δυσκολίες. Ένα νέο έργο, πραγματικά νέο, δεν περιέχει μόνο δυνάμει όλα τα προηγούμενα έργα του είδους του, αλλά και τα υπερβαίνει στο σύνολό τους, δηλαδή, κατά κάποιον τρόπο, τα υπερακοντίζει και τα υπερνικά. Δεν αναπαράγει ένα στατικό ύφος, επιβάλλει το ύφος του. Δεν απευθύνεται σε δεδομένο κοινό, δημιουργεί το κοινό του.»
4. Παναγιώτης Μουλλάς: Συνέντευξη στον Κώστα Βούλγαρη, Μέρος β'Αυγή 23.12.2007
Στην καινούργια ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ κριτική του Θανάση Μαρκόπουλου για τον «Καθρέφτη και το Πρίσμα»
Τις τελευταίες δεκαετίες η πεζογραφία όχι μόνον εκτόπισε την ποίηση στις προτιμήσεις του αναγνωστικού κοινού αλλά καθορίζεται και από τις απαιτήσεις του. «Δεν είναι πια τόσο οι συγγραφείς, οι ιδέες ή τα ρεύματα που έχουν τον πρωταρχικό ρόλο όσο η ανταπόκριση του κοινού.» (Δ. Τζιόβας). Γι αυτό οι περισσότεροι συγγραφείς ολοένα και περισσότερο σπεύδουν να θυσιάσουν στο Θεό της αγοράς και να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις του. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι συγκεκριμένα βιβλία που κινούνται στα όρια της παραλογοτεχνίας και τα οποία η κριτική θέτει πανηγυρικά στο περιθώριο, κυριαρχούν στις προτιμήσεις του κοινού -όπως αποτυπώνονται στα ευπώλητα - με δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιάδες πωλήσεις.
Ο χρόνος βέβαια θα κάνει τη δουλειά του και θα αποδώσει δικαιοσύνη εντάσσοντας τα σημαντικά στο λογοτεχνικό κανόνα και ρίχνοντας τα υπόλοιπα στη χωματερή της λήθης. Ωστόσο, επειδή ο χρόνος αργεί και η λογοτεχνία δεν χωρίζεται από την παραλογοτεχνία με σινικά τείχη αφού τα όρια συγχέονται, είναι χρήσιμο να δούμε δυο εξαιρετικές παρατηρήσεις του Παναγιώτη Μουλλά οι οποίες μας βοηθούν για να βάλουμε σε μια τάξη όλον τον σημερινό πεζογραφικό κυκεώνα.
Ποια είναι λοιπόν τα γνωρίσματα της παραλογοτεχνίας;
«Υπέρβαση κάθε εκφραστικής αγωνίας ή φροντίδας· έλλειψη δισταγμού, επιλογής, διορθωτικής επεξεργασίας· γραφή διαφανής, τυποποιημένη, ουδέτερη· προσωπικό ύφος αδιάφορο, με προκατασκευασμένα μέσα, στερεότυπη γλώσσα, κοινά επίθετα, χιλιομεταχειρισμένες εικόνες, κοινότοπες εκφράσεις. Ό,τι για τη λογοτεχνία αποτελεί ουσία, βασική επιδίωξη και όρο ζωής, εδώ παρακάμπτεται ως δευτερεύον και επουσιώδες».
Απεναντίας
"Στο λογοτεχνικό πεδίο (πρόσφορο στο να συνδέεται περισσότερο με τις ρήξεις παρά με τις συνέχειες) κυριαρχούν οι δυσκολίες. Ένα νέο έργο, πραγματικά νέο, δεν περιέχει μόνο δυνάμει όλα τα προηγούμενα έργα του είδους του, αλλά και τα υπερβαίνει στο σύνολό τους, δηλαδή, κατά κάποιον τρόπο, τα υπερακοντίζει και τα υπερνικά. Δεν αναπαράγει ένα στατικό ύφος, επιβάλλει το ύφος του. Δεν απευθύνεται σε δεδομένο κοινό, δημιουργεί το κοινό του.»
1. Κώστα Γ. Παπαγεωργίου: Ένα πεδίο γόνιμου διαλόγου, Αυγή , 23.12.2007
2. Νίκου Μαυρέλου: Τα όρια της (παρα)λογοτεχνικής γραφής, Αυγή 16.12.2007
3. Παναγιώτης Μουλλάς: Συνέντευξη στον Κώστα Βούλγαρη, Μέρος α' Αυγή 23.12.2007
2. Νίκου Μαυρέλου: Τα όρια της (παρα)λογοτεχνικής γραφής, Αυγή 16.12.2007
3. Παναγιώτης Μουλλάς: Συνέντευξη στον Κώστα Βούλγαρη, Μέρος α' Αυγή 23.12.2007
Στην καινούργια ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ κριτική του Θανάση Μαρκόπουλου για τον «Καθρέφτη και το Πρίσμα»
"Ο Καραγιάννης ελέγχει εξαρχής την αφήγηση. Χωρίς πολύπλοκους μύθους και με στραμμένη την προσοχή στο ουσιώδες, καταφέρνει να αναδείξει τις εποχές των συμβάντων αλλά και τα εσωτερικά τοπία των ηρώων. Μικροπερίοδος λόγος, χιούμορ διακριτικό, λεπταίσθητη ειρωνεία, σχόλια για την ίδια τη γραφή, άνεση αφηγηματική, είναι τα χαρακτηριστικά της γραφής του."
Ολόκληρη η κριτική είναι εδώ: ΑΦΗΓΗΤΕΣ ΠΟΥ ΔΙΑΒΑΖΟΥΝ
Ολόκληρη η κριτική είναι εδώ: ΑΦΗΓΗΤΕΣ ΠΟΥ ΔΙΑΒΑΖΟΥΝ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου