Κυριακή 2 Μαρτίου 2008

Ελληνολάτρες και εθνοκτόνοι

Η κριτική ως πολεμική.
Καινούρια επεισόδια σε ένα παλιό έργο.


Είναι αλήθεια ότι οι αντιπαραθέσεις μέσα από τις εφημερίδες απαλύνουν τη μονοτονία των λογοτεχνικών μας πραγμάτων, γίνονται αφορμή για ποικίλες συζητήσεις και ιλαρά σχόλια. Η πρόσφατη διαμάχη Γεωργουσόπουλου - Λαμπρόπουλου περί ελληνικότητας μέσα από τις σελίδες των ΝΕΩΝ δεν είναι παρά ένα ακόμη επεισόδιο σε μια διαμάχη χρόνων.

Η πολεμική είναι κι αυτή μια τέχνη, και μάλιστα υψηλή, αν θυμηθούμε την απολαυστική ρητορική και τη διαβρωτική κριτική του Ροΐδη. Τα πρόσφατα κείμενα, όμως, με έναν ανοίκειο τρόπο και το ύφος του κήνσορα θυμίζουν όχι διάλογο -έστω και με πάθος- αλλά αισθητική τηλεοπτικών παραθύρων.

Η εν λόγω αντιπαράθεση υποδηλώνει μια διαφορά όχι μόνο αντιλήψεων, αλλά των οριζόντων στους οποίους αποκρυσταλλώνονται οι αντίστοιχες απόψεις. Από τη μια η παραδοσιακή αντίληψη περί ελληνικότητας διαμορφωμένη εντός των τειχών και από την άλλη ένας λόγος ο οποίος σχηματοποιήθηκε από την ώσμωση ιδεών και ρευμάτων σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία. Ωστόσο, οι μεγάλες συζητήσεις δεν κλείνουν εφ’ άπαξ, με πυροτεχνήματα και εντυπωσιακούς χαρακτηρισμούς περί σχιζοφρενών, αλλά με ουσιαστικά επιχειρήματα και μελέτες.

Για όσους θέλουν να εντρυφήσουν στα καινούρια επεισόδια παραθέτω τις σχετικές συνδέσεις. Περισσότερα μπορεί να βρει ο αναγνώστης στην ανάρτηση Ελληνικότητα και Παγκοσμιοποίηση όπου έχω καταθέσει τις προσωπικές μου απόψεις και παραπέμπω σε μια μεγάλη ομάδα σχετικών ηλεκτρονικών κειμένων.


Β. Λαμπρόπουλος: "Η Ιστορία απέναντι στη λογοτεχνία", Ελευθεροτυπία, 08.02.2008
Κ. Γεωργουσόπουλος: "Οικουμενικοί Μιτσιγκάνοι", Νέα, 16.02.2008
Κ. Σχινά: "Μαθήματα ενός δασκάλου", Ελευθεροτυπία, 29.02.2008
Κ. Γεωργουσόπουλος: "Χαγάνοι ορνεοκέφαλοι βυσσοδομούν, Νέα, 01.03.2008
Σ. Γουργουρής: Επιστολή στα Νέα, 25.02.2008
Δ. Παπανικολάου: "Ελληνιστές ή αφελληνιστές;", Νέα, 01.03.2008
Α. Λιάκος:
"Ανεύθυνος ο ελιτίστικος λαϊκισμός", Νέα, 08.03.08
Σ. Γουργουρή
ς: "Η ελληνικότητα δεν είναι ουσία", Νέα, 15.03.08
Κ. Γεωργουσόπουλος: "Δεοντολογικά και άλλα", Νέα, 15,053.08
Τ. Θεοδωρόπουλος: "Ελληνικότητα ναι, αλλά όχι με τους όρους της Γκόλφως", Νέα, 15.03.08
Β. Λαμπρόπουλος:«Με χαλάει η προγονολατρία που εστιάζεται στις “χαμένες πατρίδες”», Καθημερινή, 10.02.08, Από το μπλογκ του Μανώλη Βασιλάκη
Ε. Γιαννακάκη: "
Όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει", Νέα, 22.03.08
Δ. Τζιόβας: "
Ελληνικότητα: συνείδηση ή ταυτότητα", Βήμα, 06.04.08
Ν. Γ. Ξυδάκη: "Ελληνικότητα", Καθημερινή, 06.04.08
Γ. Βέλτσος: "
Το deza vu ενός αδύνατου διαλόγου", Νέα 19.04.08





8 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητέ Μάκη,
Για μία ακόμη φορά παρουσιάσατε ένα θέμα,επίκαιρο αλλά και διαχρονικό,επιλεκτικά, προσεγμένα και τεκμηριωμένα.
Αν κι εσείς εκκινείτε από το πεδίο της λογοτεχνίας και μένετε σ' αυτό, εγώ θα θέσω υπ' όψιν σας το άρθρο του Αντώνη Λίακου στην Αυγή (2/3/08)"Κριτικές αποτιμήσεις των γνωστικών αντικειμένων".
Θεωρώ ότι ο Λιάκος με το άρθρο του αυτό δίνει μία απάντηση στο ερώτημα "ποιος είναι ή πρέπει να είναι ο ρόλος της Ιστορίας, όχι μόνο ως επιστημονικού κλάδου αλλά και ως "πολιτισμικής πρακτικής",σήμερα". Κατά τούτο νομίζω ότι συμφωνεί με την προσέγγιση του Β. Λαμπρόπουλου στο άρθρο του με τίτλο "Η Ιστορία απέναντι στη λογοτεχνία" το οποίο παραθέσατε στην ανάρτισή σας.
Και για να αναφερθώ και στο δικό σας βιβλίο, "Ο καθρέφτης και το πρίσμα", ως παράδειγμα, κι εσείς χρησιμοποιείται την αφήγηση για να πείτε μία ή πολλές ιστορίες, ή "την ιστορία".
Κι εμείς, οι αναγνώστες σας, μέσω της αφήγησής σας, η οποία είναι πολύ καλή, παρακολουθούμε και "μαθαίνουμε" αυτές τις μικρές ή μεγάλες ιστορίες.

Με την ευκαιρία:"Υπάρχουν κάτι τύποι παράξενοι. Νομίζει η ψυχή σου ότι βρήκε έναν σύντροφο, ένα στασίδι ν' ακουμπήσει την πίκρα της. Χαλαρώνει αμέριμνα, για να τιναχτεί για μια στιγμή απότομα από το λήθαργο".
Εξαιρετική γραφή !!

Μάκης Καραγιάννης είπε...

Αγαπητέ μου

Σ΄ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια.
Πολύ ωραίο και γλαφυρό το άρθρο του Α. Λιάκου που παρουσιάζει τα επιστημολογικά διακυβεύματα και την κατάσταση του κλάδου στην Ελλάδα με τις φυλές των ιστορικών σε ημι-εμπόλεμη κατάσταση.

Νομίζω ότι σήμερα είμαστε πια αρκετά υποψιασμένοι. Πέρασαν αρκετά χρόνια από τότε που η θετικιστική αντίληψη κραδαίνοντας τα γεγονότα και τα ντοκουμέντα παρουσίαζε την Ιστορία να κατέχει τη βεβαιότητα και τη μοναδικότητα της αλήθειας. Γνωρίζουμε πια ότι και η Ιστορία δεν παύει να είναι κατά ένα μέρος, μια φανταστική ανακατασκευή και να περιέχει πολύ περισσότερη μυθοπλασία από όση υποψιαζόμαστε. Η ιστοριογραφία και η λογοτεχνία παρά τις εμφανείς διαφορές τους διασταυρώνονται και αποτελούν όψεις της αφηγηματικής λειτουργίας όπως αναφέρει ο Paul Ricoeur.

Από μια άποψη η διαμάχες για την ελληνικότητα μου θυμίζουν λίγο κάποιες ιστορίες του βιβλίου μου, όπου οι ήρωες αναζητούν την αλήθεια στην καθημερινή ζωή.
Όλοι είναι βέβαιοι ότι την κατέχουν αλλά η τραγωδία είναι ότι δεν συμπίπτει με εκείνη των άλλων…

ναυτίλος είπε...

Πρώτη φορά πέρασα από δω καθώς χάθηκα στο βιβλιοιστοχωριό .
Διάβασα πολλές αναρτήσεις και μου άρεσαν.
Αυτές οι πολεμικές μου προκαλούν απέχθεια , ωστόσο χαίρομαι που τους δίνεις και μια άλλη διάσταση...
"Η πολεμική είναι κι αυτή μια τέχνη, και μάλιστα υψηλή, αν θυμηθούμε την απολαυστική ρητορική και τη διαβρωτική κριτική του Ροΐδη"

ΔΙΟΝΥΣΟΣ είπε...

Το να χρησιμοποιεί κανείς στο έργο του επιλεγμένα στοιχεία της ελληνικής πανανθρωπινης αξίας, και καθολικότητας,φυσικότητας ,αλήθειας δημιουργίας πειρας μέσα στη ιστορία και την κοινωνία, να φέρνει τις φόρμες του προσηττά στο σημερινο ελληνικό κοινό επιλέγοντας ότι καλύτερο φέρνει , ΝΟΜΙΖΩ, την διαλεκτική σύνδεση την χρησιμότητα και την χρηστικότητα του όποιου έργου.

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητέ Μάκη

Η αναφορά μου στο άρθρο του Λιάκου στόχευε στο να βάλω στην παρουσίαση του θέματός σας την προσέγγιση ενός ιστορικού, όχι ως αυθεντίας αλλά ως μίας ακόμη φωνής, που στις μέρες μας θεωρείται "αντιεθνική".
Η παρατήρησή σας ότι "η ιστορία δεν παύει κατά ένα μέρος να είναι μια φανταστική ανακατασκευή και να περιέχει πολύ περισσότερη μυθοπλασία από όση υποψιαζόμαστε", με βρίσκει απολύτως σύμφωνη. Το ίδιο και η αναφορά σας στον Ricoeur.
Το ενδιαφέρον μου για τη σχέση Ιστορίας και Λογοτεχνίας αφορά στο γεγονός ότι ως εκπαιδευτικός συχνά αισθάνομαι εγκλωβισμένη σε μία άχαρη διδασκαλία του πρώτου αντικειμένου, τη στιγμή που υπάρχει μία πολυφωνία κειμένων που αφηγούνται με μεστό λόγο μικρές και μεγάλες ιστορίες παρουσιάζοντας τον κατακερματισμό, την πολυφωνία αυτού που εννοούμε ως πραγματικότητα.
Ίσως οι πολλές και διάφορες αναγνώσεις να μας οδηγήσουν σε μία σύνθεση.

Μάκης Καραγιάννης είπε...

@ναυτίλος>
Καλώς όρισες στο μπλογκ μου.
Καλό ταξίδι στη πέλαγος του διαδικτύου με το βιβλιόφιλο ιστολόγιό σου

Μάκης Καραγιάννης είπε...

@ανώνυμη
Η πολυφωνία κειμένων και απόψεων νομίζω είναι καλός δρόμος για την προσέγγιση της αλήθειας.

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητέ Μάκη
Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την ευκαιρία που μου δόθηκε να παρακολουθήσω ένα μέρος από την πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση του βιβλίου σας. Είναι μοναδικές στιγμές αυτές και πολύ τιμητικές για ένα άτομο σαν κι εμένα.
Επίσης,θα ήθελα να ζητήσω συγγνώμη τόσο από σένα όσο και από τα μέλη της λέσχης "Ζεύξις" για την αγενή αποχώρησή μου,συνεχισθείσης της παρουσίασης, αλλά λόγοι προσωπικοί το επέβαλαν.
Στο σχολείο δε θεωρώ σωστό να σας ενοχλώ με τις δικές μου ανησυχίες.
Σας ευχαριστώ και πάλι για την ευκαιρία που μου δώσατε να ακούσω δια στόματος του δημιουργού τις βαθύτερες σκέψεις που τον οδήγησαν στη συγγραφή αυτού του βιβλίου με τις εξειρετικές αφηγηματικές ιστορίες και την πολύ προσεγμένη γλώσσα.
Ελένη.